I. Ransomware là gì ?

Ransomware là một dạng một dạng phần mềm độc hại nâng cao. Nó giúp cho kẻ tấn công có thể xâm nhập vào máy tính, chiếm quyền kiểm soát các dữ liệu nhạy cảm hoặc thông tin nhận dạng cá nhân. Kẻ tấn công sẽ yêu cầu một khoản tiền chuộc từ nạn nhân để khôi phục quyền truy cập dữ liệu (không phải lúc nào người dùng cũng lấy lại được dữ liệu khi thanh toán theo yêu cầu của kẻ tấn công).

Những cuộc tấn công này gây ra mối đe dọa lớn đối với các doanh nghiệp, bệnh viện, trường học và các tổ chức khác phụ thuộc nhiều vào thông tin quan trọng cho hoạt động hàng ngày. Việc không tuân thủ các yêu cầu về tiền chuộc thường dẫn đến việc mất vĩnh viễn hoặc rò rỉ dữ liệu bí mật.

II. Một số trường hợp dẫn đến Ransomware và các loại Ransomware.

Một số cách lây nhiễm Ransomware phổ biến:

• Giống như các phần mềm độc hại khác, ransomware có thể thâm nhập máy tính người dùng trong khi:
  • Người dùng tìm và sử dụng các phần mềm crack.
  • Click vào các trang quảng cáo đã đính kèm link tự động download ransomware.
  • Truy cập các website không an toàn (website giả mạo, nội dung đồi trụy,..).
  • Tải và cài đặt các phần mềm không rõ nguồn gốc.
  • Click vào đường dẫn hoặc download các file đính kèm có ransomware thông qua email,….
  • Ngoài ra, kẻ tấn công sử dụng các bộ công cụ khai thác lỗ hổng bảo mật trên phần mềm (đôi khi cả hệ điều hành) để tấn công.
• Với một số loại, sẽ mở thêm backdoor để sử dụng cho các cuộc tấn công về sau. Việc này làm các server bị nhiễm sẽ liên tục bị nhiễm về sau, nếu không thể xử lý triệt để ransomware và các lỗi bảo mật trên server.
• Sau khi thâm nhập, ransomware sẽ tìm kiếm và mã hóa các tập tin trên máy chủ và tạo khóa giải mã.
• Khi thực hiện xong, ransomware sẽ gửi khóa giải mã và các thông tin khác đến máy chủ điều khiển tấn công.
• Bước cuối cùng, nạn nhân sẽ nhận được thông báo rằng các tệp của họ đã được mã hóa và họ cần phải trả tiền chuộc để có khóa giải mã.

Có bốn loại Ransomware phổ biến:

• Encryption: đây là loại phổ biến nhất, loại này sẽ mã hóa dữ liệu, khiến dữ liệu không thể truy cập được nếu không có khóa giải mã.
• Lockers: chúng hạn chế việc sử dụng máy tính, ngăn chặn các chức năng cơ bản cho đến khi nạn nhân trả tiền chuộc.
• Scareware: cố gắng khiến người dùng mua phần mềm không cần thiết, thường khiến màn hình ngập tràn các cửa sổ pop-up yêu cầu thanh toán để gỡ bỏ.
• Doxware/Leakware: có nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân hoặc thông tin doanh nghiệp trừ khi trả chuộc.

III. Một số giải pháp phòng chống Ransomware.

1. Giải pháp chống Ransomware.

• Sử dụng Phần Mềm Bảo Mật Mạnh Mẽ: Đảm bảo bạn có cài đặt và cập nhật phần mềm bảo mật mạnh mẽ, bao gồm phần mềm chống virus, firewall và các giải pháp bảo vệ chống ransomware đặc biệt.
• Cập Nhật Hệ Thống Định Kỳ: Thường xuyên cập nhật hệ điều hành và phần mềm ứng dụng để bảo vệ chống các lỗ hổng bảo mật có thể được sử dụng bởi ransomware.
• Hạn Chế Quyền Truy Cập: Giới hạn quyền truy cập của người dùng và các ứng dụng đến dữ liệu và hệ thống, đặc biệt là các tài khoản có quyền quản trị.
• Cập nhật thông tin cho người Dùng: Thường xuyên cập nhật thông tin cho người dùng nhận biết và tránh các mối đe dọa trực tuyến, bao gồm phương pháp xâm nhập thông qua email, các trang web độc hại và tệp đính kèm không an toàn.

2. Giải pháp dự phòng trước khi bị nhiễm ransomware.

2.1. Sao Lưu Độc Lập và Tách Ra Nhiều Phiên Bản Để Đảm Bảo Khả Năng Khôi Phục: Hiện nay tuỳ vào nhu cầu của mỗi doanh nghiệp mà lượng dữ liệu quan trọng cần backup ( Như File, Database hay bao quát hơn là toàn bộ cài đặt và dữ liệu có trên server của doanh nghiệp). Việc sao lưu cần phải diễn ra thường xuyên để tạo ra nhiều phiên bản riêng biệt và lưu trữ độc lập ở nơi an toàn nằm ngoài tầm tay của ransomware, chẳng hạn như trên một ổ cứng được ngắt kết nối với internet hoặc một môi trường cloud riêng biệt. Dưới đây là một phương pháp ngắn gọn để thực hiện điều này:

• Sao Lưu Dữ Liệu Độc Lập: Dữ liệu quan trọng cần được sao lưu và lưu trữ ở một nơi độc lập, ngoài hệ thống chính. Điều này có thể là ổ đĩa ngoài, máy chủ sao lưu hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây.
• Tạo Nhiều Phiên Bản Sao Lưu: Thay vì chỉ tạo một bản sao lưu, nên tạo nhiều phiên bản sao lưu độc lập với nhau ( Không bị ghi đè lên nhau). Điều này đảm bảo rằng bạn có thể khôi phục lại dữ liệu từ một phiên bản sao lưu khác nếu một phiên bản sao lưu bị lỗi nghiêm trọng hoặc bị nhiễm malware.
• Sử Dụng Phần Mềm Backup Tin Cậy: Sử dụng các phần mềm sao lưu chuyên nghiệp để tự động tạo và quản lý các bản sao lưu. Đảm bảo rằng phần mềm bạn chọn hỗ trợ việc tạo nhiều phiên bản sao lưu và có khả năng phục hồi dữ liệu dễ dàng. Như dưới đây là một số công cụ hỗ trợ việc Backup( Sao lưu) đáng tin cậy:

• Kiểm Tra Định Kỳ và Đảm Bảo Tính Nguyên Vẹn: Thực hiện kiểm tra định kỳ để đảm bảo rằng các bản sao lưu đều hoạt động đúng cách và dữ liệu được lưu trữ có tính nguyên vẹn

Bằng cách thực hiện các bước trên, bạn có thể đảm bảo rằng dữ liệu của mình được bảo vệ một cách an toàn và có thể khôi phục lại nhanh chóng trong trường hợp xảy ra sự cố như tấn công ransomware.

2.2. Áp Dụng Chính Sách An Toàn Dữ Liệu: Thiết lập các chính sách để bảo vệ dữ liệu quan trọng, bao gồm mã hóa dữ liệu và sử dụng các công cụ kiểm soát truy cập.

• Trong thời điểm hiện tại có rất nhiều cách mã hoá dữ liệu để bảo vệ thông tin quan trọng của bạn khỏi truy cập trái phép như :
  • Mã Hóa File và Thư Mục: Sử dụng phần mềm mã hóa để mã hóa các tập tin và thư mục trên máy tính của bạn. Ví dụ, BitLocker trên Windows hoặc FileVault trên macOS cung cấp tính năng mã hóa dữ liệu tại cấp độ tệp tin
  • Mã Hóa ổ đĩa: Mã hóa toàn bộ ổ đĩa hoặc phân vùng của máy tính của bạn. BitLocker (Windows), FileVault (macOS), và VeraCrypt là một số công cụ phổ biến cho mục đích này.
  • Mã Hóa Email: Sử dụng giao thức mã hóa email như S/MIME hoặc PGP để bảo vệ nội dung email khỏi truy cập trái phép trong quá trình truyền tải.
  • Mã Hóa Cơ Sở Dữ Liệu: Mã hóa cơ sở dữ liệu để bảo vệ dữ liệu nhạy cảm trong cơ sở dữ liệu. Cả MySQL và PostgreSQL cung cấp các tính năng mã hóa dữ liệu cấp dữ liệu.
  • Mã Hóa Trong Cloud: Nếu bạn lưu trữ dữ liệu trong các dịch vụ đám mây, hãy chắc chắn rằng dữ liệu của bạn được mã hóa trong quá trình truyền và lưu trữ. Nhiều dịch vụ đám mây cung cấp tính năng mã hóa dữ liệu, chẳng hạn như Amazon S3, Google Cloud Storage, Microsoft Azure hoặc Business Backup vừa nói ở trên.
  • Mã Hóa DNS: Sử dụng DNS over HTTPS (DoH) hoặc DNS over TLS (DoT) để bảo vệ thông tin truy vấn DNS của bạn khỏi sự can thiệp và theo dõi.

• Ngoài ra chúng ta cũng có thể kiểm soát truy cập để có thể đề phòng trước khi bị nhiễm ransomware như một số cách phổ biến sau:
  • Quản lý Quyền Truy Cập: Thực hiện nguyên tắc "nguyên tắc tối thiểu": cấp quyền truy cập chỉ những gì cần thiết cho từng người dùng hoặc nhóm người dùng. Hạn chế quyền truy cập của các tài khoản người dùng đến tài nguyên quan trọng, đặc biệt là các tài khoản có quyền quản trị.
  • Áp dụng VPN (Virtual Private Network) cho hệ thống server: để giới hạn khả năng lan truyền của ransomware qua mạng, VPN sẽ mã hóa dữ liệu trên đường truyền, ngăn chặn hacker hoặc ransomware từ việc đánh cắp thông tin quan trọng. Nó còn giúp bảo vệ quyền riêng tư bằng cách ẩn địa chỉ IP thực và mã hóa dữ liệu trên mạng, ngăn chặn các hacker và tổ chức tấn công ransomware từ việc thu thập thông tin cá nhân.
  • Cấu hình tường lửa:  để ngăn chặn các kết nối không mong muốn hoặc không được ủy quyền từ bên ngoài mạng nội bộ

Bằng cách kết hợp các biện pháp phòng ngừa trước và sau khi bị nhiễm ransomware, bạn có thể giảm thiểu rủi ro và tác động của mối đe dọa này đối với hệ thống và dữ liệu của bạn.